Mức độ nguy hiểm của tai biến tắc mạch ối sản khoa

Mức độ nguy hiểm của tai biến tắc mạch ối sản khoa

Bạn đã biết gì về tai biến sản khoa nguy hiểm này? Hãy cùng theo dõi cuộc trò chuyện của chúng tôi với Bác sĩ Nguyễn Việt Phương – giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur để cùng tìm hiểu về tai biến nguy hiểm này nhé

Hỏi: Thưa Bác sĩ, Bác sĩ có thể cho biết tắc mạch ối là tình trạng như thế nào và có những yếu tố nguy cơ nào gây ra tình trạng này?

Trả lời:

Tắc mạch ối là tình trạng nước ối, tế bào của thai nhi, tóc, lông tơ hoặc các mảnh mô khác lọt vào tuần hoàn của người mẹ dẫn đến suy tuần hoàn và suy hô hấp cấp tính, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của mẹ và bé.

Yếu tố nguy cơ:

Sản phụ trên 35 tuổi.
Con rạ nguy cơ cao hơn con so.
Mổ lấy thai, đẻ có can thiệp thủ thuật Forceps, giác hút, chọc ối.
Đa ối, đa thai, nhau tiền đạo, nhau bong non, sản giật....
Tổn thương tử cung hoặc cổ tử cung.
Suy thai, thai lưu.
Chuyển dạ với cơn co cường tính, chuyển dạ được giục sinh.

Hỏi: Vậy thì cơ chế bệnh sinh của tắc mạch ối là như thế nào vậy thưa Bác sĩ?

Trả lời:

Cơ chế bệnh sinh:

Vẫn chưa biết một cách chính xác cơ chế bệnh sinh của tắc mạch ối. Khi dịch ối vào tuần hoàn mẹ thông qua hệ thống tĩnh mạch nơi nhau bám hoặc nơi có tổn thương tử cung, gây ra bệnh cảnh sốc tim, suy hô hấp giống như một sốc phản vệ.

Thời điểm xảy ra tắc mạch ối cũng rất khác nhau tùy trường hợp:

12% trường hợp xảy ra tắc mạch ối khi màng ối còn nguyên.
70% trường hợp xảy ra trong chuyển dạ.
11% trường hợp xảy ra sau sinh qua đường âm đạo.
19% trường hợp xảy ra trong mổ lấy thai khi đã có chuyển dạ hay khi chưa có chuyển dạ.

cơ chế bệnh sinh của tắc mạch ối là như thế nào

Cơ chế bệnh sinh của tắc mạch ối là như thế nào?

Hỏi: Chúng ta cần dựa vào các tiêu chuẩn nào để chuẩn đoán tắc mạch ối?

Trả lời:

Để chuẩn đoán tắc mạch ối chúng ta có thể dựa vào biểu hiện lâm sàng, xét nghiệm cận lâm sàng và các tiêu chuẩn chuẩn đoán sau:

Biểu hiện lâm sàng:

Xuất hiện đột ngột, thường trong lúc chuyển dạ, lúc sinh hoặc sau khi sinh; hiếm xảy ra sau 48 giờ sau sinh.
Khởi đầu là suy hô hấp, tím tái xảy ra đột ngột trong vài phút và tiếp đến là tụt huyết áp, phù phổi, choáng, biểu hiện thần kinh như: mất ý thức và co giật.

Tiêu chuẩn chẩn đoán:

Theo các tin tức y tế thì Hội sản phụ khoa Hoa Kỳ và Anh khuyến cáo 4 tiêu chuẩn chẩn đoán tắc mạch ối sau đây:

Thiếu oxy cấp tính và suy hô hấp
Tụt huyết áp hay sốc tim
Hôn mê hoặc co giật
Đông máu nội mạch lan tỏa

Các triệu chứng trên thường xảy ra trong chuyển dạ, lúc sinh hoặc trong vòng 30 phút sau sinh mà không có các lý giải khác cho các dấu hiệu này.

Cận lâm sàng:

Các xét nghiệm phục vụ chẩn đoán:

Công thức máu; đông máu toàn bộ, xét nghiệm khí trong máu.
X quang phổi: thường không tìm thấy dấu hiệu đặc hiệu, có thể quan sát thấy dấu hiệu phù phổi.
Điện tâm đồ: có thể thấy nhịp tim nhanh, phần ST và sóng T thay đổi.

Tùy từng trường hợp có thể chỉ định các xét nghiệm chuyên biệt khác.

Chẩn đoán phân biệt:

Chẩn đoán phân biệt với 3 nhóm nguyên nhân: Sản khoa, gây mê và không liên quan đến sản khoa.

Liên quan đến sản khoa: Nhau bong non, vỡ tử cung, đờ tử cung, sản giật, bệnh cơ tim chu sinh.
Liên quan đến gây mê: Vô cảm cột sống cao, nhiễm độc cục bộ do vô cảm.
Không liên quan đến sản khoa: Thuyên tắc phổi, thuyên tắc khí, sốc phản vệ, sốc nhiễm trùng, phản ứng truyền máu, nhồi máu cơ tim.

Chẩn đoán xác định:

Dựa vào kết quả mổ tử thi: Tìm thấy tế bào của thai và thành phần nước ối trong động mạch phổi mẹ.

Hỏi: Nguyên tắc xử trí tắc mạch ối là gì?

Trả lời

Nguyên tắc xử trí:

Hồi sức tích cực
Phối hợp giữa sản khoa, gây mê hồi sức và nhi khoa.

Về mặt GMHS: Kiểm soát và hỗ trợ hô hấp - tuần hoàn:

Duy trì cung cấp oxy cho sản phụ (đặt nội khí quản, thở máy).
Đặt hơn 2 đường truyền TM, nâng huyết áp bằng dung dịch cao phân tử.
Hồi sức tim nếu ngừng tim
Truyền máu và các chế phẩm của máu nếu kết quả đông máu không tốt kèm chảy máu dữ dội: truyền máu toàn phần hay khối hồng cầu và huyết tương,...

Về mặt sản khoa:

Cho sinh ngay
Tùy từng trường hợp cụ thể để có chỉ định phù hợp.

Về mặt nhi khoa: Hồi sức sơ sinh tích cực.

Mẹ bầu cần thăm khám sức khỏe định kỳ

Mẹ bầu cần thăm khám sức khỏe định kỳ

Hỏi: Tắc mạch ối có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm nào và chúng ta cần làm gì để phòng tránh tình trạng này?

Trả lời:

Theo kinh nghiệm của một giảng viên công tác lâu năm tại Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur, tôi xin chỉ ra những biến chứng nguy hiểm khi xảy ra tắc mạch ối có thể là:

Tử vong mẹ (lên đến 90%), tử vong con (20 – 60%).
Hậu quả về tinh thần và vận động cho mẹ và con do thiếu oxy não.
Hội chứng Sheehan: Chảy máu nặng có thể dẫn tới hoại tử một phần hoặc toàn bộ thùy trước tuyến yên gây suy tuyến yên, biểu hiện bằng dấu hiệu vô kinh, rụng lông, rụng tóc, suy tuyến giáp, suy tuyến thượng thận, mất sữa.
Biến chứng khác: Sự mất máu nhiều gây ảnh hưởng tới sức khỏe và tinh thần của sản phụ, có thể gây suy gan, suy thận, suy đa tạng, dễ nhiễm khuẩn hậu sản, rối loạn đông máu. Bên cạnh đó việc truyền máu điều trị chảy máu sau sinh làm tăng các nguy cơ và biến chứng của truyền máu.

Hiện nay, chưa có biện pháp dự phòng do người ta vẫn không hiểu tại sao nước ối vào tuần hoàn chỉ xảy ra ở một số ít người mà không xảy ra ở nhiều người khác cũng như không biết vai trò của mức độ, số lượng mảnh mô thai, loại mảnh mô thai (có chứa kèm theo phân su hay không) hay một số yếu tố nào đó của người mẹ nên tắc mạch ối chỉ ở một tỷ lệ rất nhỏ phụ nữ.

Nguồn: Ytevietnam.net.vn