Băng huyết sau sinh và những kiến thức không thể không biết

Băng huyết sau sinh và những kiến thức không thể không biết

Băng huyết sau sinh (BHSS) là tình trạng mất ≥ 500ml máu sau sinh đường âm đạo hoặc mất ≥ 1000ml máu sau mổ lấy thai hoặc ảnh hưởng tổng trạng hoặc Haematocrit giảm > 10% so với trước sinh. Phân loại: nguyên phát (< 24 giờ đầu) và thứ phát (sau 24 giờ - 12 tuần – WHO). Bạn đã biết gì về BHSS? Tình trạng này nguy hiểm như thế nào? Nguyên nhân và biện pháp xử trí ra sao? Hãy cùng theo dõi cuộc trò chuyện của chúng tôi với bác sĩ Nguyễn Thị Hậu – Giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur để cùng tìm hiểu về vấn đề này nhé

Hỏi: Thưa bác sĩ, bác sĩ có thể cho biết các nguyên nhân nào có thể gây ra băng huyết sau sinh và dựa vào các dấu hiệu nào để chuẩn đoán?

Trả lời

Có 4 nguyên nhân cơ bản sau đây:

Đờ tử cung
Chấn thương đường sinh dục (đặc biệt là vỡ tử cung)
Bất thường về bong nhau, sổ nhau
Rối loạn đông máu

Chuẩn đoán bệnh qua các dấu hiệu như:

Đo lượng máu mất bằng túi đo máu lót ngay sau khi sổ thai và ra hết nước ối
Dấu hiệu mất máu cấp tính: mệt, vật vã, da xanh niêm nhạt, vã mồ hôi
Thay đổi tổng trạng, sinh hiệu: mạch nhanh, HA tụt
Ra huyết âm đạo đỏ tươi lượng nhiều – liên tục

Hỏi: Vậy hướng xử trí chung trong trường hợp băng huyết sau sinh là như thế nào?

Trả lời:

Hồi sức tích cực + co hồi tử cung + tìm nguyên nhân.
Huy động tất cả mọi người để cấp cứu.
Thiết lập ít nhất 2 đường truyền tĩnh mạch, catheter 18G cho dịch chảy với tốc độ nhanh.
Đánh giá tình trạng mất máu và thể trạng chung của sản phụ (các dấu hiệu sinh tồn: mạch, huyết áp, nhịp thở, nhiệt độ).
Nếu nghi ngờ có choáng hoặc bắt đầu có choáng phải xử trí ngay theo phác đồ xử trí choáng.
Thông tiểu.
Xoa đáy tử cung và dùng thuốc co hồi tử cung.
Tìm nguyên nhân: Kiểm tra đường sinh dục và thực hiện các biện pháp cầm máu cơ học khác.
Làm xét nghiệm cơ bản: Nhóm máu, huyết đồ, đông máu toàn bộ.

Biểu hiện của băng huyết sau sinh

Biểu hiện của băng huyết sau sinh

Hỏi: Có nhiều nguyên nhân gây ra BHSS, vậy bác sĩ có thể cho biết triệu chứng của từng nguyên nhân và hướng xử trí như thế nào?

Trả lời:

Đối với nguyên nhân là Đờ tử cung thì sản phụ sẽ có các triệu chứng sau: Chảy máu ngay sau khi sổ nhau là triệu chứng phổ biến nhất. Tử cung giãn to, mềm nhão, co hồi kém hoặc không co hồi, không có khối an toàn. Có thể dẫn đến choáng, ảnh hưởng đến sự an toàn của mẹ và bé nếu không xử trí kịp thời.

Xử trí: Ngoài phần xử trí chung có thể cần thêm. Chèn bóng lòng TC, phẫu thuật may mũi B-Lynch hoặc thắt động mạch tử cung, thắt động mạch hạ vị, cắt tử cung. Kết hợp vừa phẫu thuật vừa hồi sức, truyền máu.

Nguyên nhân Chấn thương đường sinh dục: Gồm rách âm hộ, âm đạo, tầng sinh môn, cổ tử cung, vỡ tử cung và máu tụ đường sinh dục sẽ có triệu chứng máu đỏ tươi vẫn chảy ra ngoài âm hộ mặc dù tử cung co hồi tốt. Khám thấy vết rách và máu tụ ở đường sinh dục.

Xử trí: Ngoài xử trí chung còn thêm khâu phục hồi đường sinh dục. Nếu bị tụ máu, tùy theo vị trí, kích thước và sự tiến triển của khối máu tụ để có thái độ xử trí thích hợp. Nguyên tắc chung là phải phá khối máu tụ và khâu cầm máu kỹ, tránh tái phát. Làm tại phòng mổ khi khối máu tụ to, sâu hoặc ở vị trí khó kiểm soát.

Nguyên nhân do bất thường về bong nhau và sổ nhau sẽ có triệu chứng sót nhau, sót màng. Sau khi sổ nhau thường xuất hiện chảy máu. Tử cung co hồi kém. Ra máu rỉ rả, lượng máu ra có thể ít hoặc nhiều, máu đỏ tươi lẫn máu cục. Có thể phát hiện sớm sót nhau bằng cách kiểm tra nhau và màng nhau. Nếu phát hiện muộn, không kịp thời, mất máu nhiều có dấu hiệu choáng.
Nguyên nhân nhau không bong: Nhau không bong trong vòng 30 phút sau khi sổ thai hoặc dùng biện pháp xử trí tích cực giai đoạn 3 của chuyển dạ không kết quả. Nhau bám chặt và không chảy máu. Nhau cài răng lược bán phần thì sau khi thai đã sổ 30 phút nhau không bong hoàn toàn, chảy máu nhiều hay ít tùy theo diện nhau bong rộng hay hẹp. Nhau cài răng lược toàn phần: ít gặp, không chảy máu.

Xử trí: Truyền dịch tĩnh mạch ngay. Cho thuốc tân dược giảm đau (Morphin 10 mg x 1ống tiêm bắp hay TDD hay Pethidine 100mg 1⁄2 ống TB) và tiến hành kiểm soát tử cung. Tiêm bắp 5 - 10 UI Oxytocin hoặc/và Methyl-ergometrine (maleate) 0,2 mg. Dùng kháng sinh toàn thân. Theo dõi mạch, huyết áp, chảy máu và co hồi tử cung. Hồi sức truyền máu nếu thiếu máu cấp.

Rối loạn đông máu: Có thể tiên phát do các bệnh về máu nhưng thường là thứ phát do chảy máu nhiều, mất sinh sợi huyết (đông máu nội mạch lan tỏa). Đông máu nội mạch lan tỏa có thể kết hợp với tiền sản giật nặng, thai chết trong tử cung, nhau bong non thể ẩn, nhiễm trùng ối hay thuyên tắc ối. Tất cả các tình trạng bệnh lý này có thể dẫn đến tiêu sinh sợi huyết. Điều trị nội khoa bằng máu tươi là chính, các yếu tố đông máu và điều trị nguyên nhân.

Hỏi: Vậy chúng ta cần làm gì để dự phòng BHSS?

Trả lời:

Là giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur tôi thiết nghĩ để dự phòng BHSS chúng ta cần phải đảm bảo các vấn đề sau:

Xử trí khi bị băng huyết sau sinh

Xử trí khi bị băng huyết sau sinh

Đảm bảo quản lý thai nghén tốt, phát hiện sớm các nguy cơ cao.
Xử trí tích cực giai đoạn 3 của chuyển dạ: Kéo dây rốn có kiểm soát.
Trong những trường hợp nguy cơ cao BHSS: Có thể sử dụng sớm Carbetocin 100mcg 1 ống TMC, một liều duy nhất.
Áp dụng vẽ biểu đồ chuyển dạ, không để xảy ra chuyển dạ kéo dài.
Đỡ sinh đúng kỹ thuật, nhẹ nhàng để tránh gây chấn thương đường sinh dục. Khi có tổn thương đường sinh dục cần phát hiện sớm và xử trí kịp thời.
Theo dõi sát sản phụ 6 giờ đầu sau sinh, đặc biệt là trong 2 giờ đầu để phát hiện sớm các trường hợp chảy máu.

Nguồn: Ytevietnam.net.vn