Liệu tất cả phụ nữ mãn kinh đều gặp vấn đề loãng xương không?

Hình ảnh xương bình thường và loãng xương

Tại sao phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh lại có nguy cơ loãng xương?

Giảng viên tại Cao đẳng Y Dược TPHCM Mãn kinh là quá trình sinh lý tự nhiên, xuất phát từ sự suy giảm chức năng của buồng trứng theo tuổi tác. Đầu tiên, trong giai đoạn sớm của mãn kinh, sản xuất estradiol giảm, đồng thời hormone kích thích nang trứng (FSH) tăng lên. Những biến đổi này thường đi kèm với các triệu chứng không thoải mái như cảm giác nóng bừng, đổ mồ hôi ban đêm, sự teo và khô âm đạo, rối loạn giấc ngủ và thay đổi tâm trạng. Loãng xương, trong số các vấn đề sức khỏe, là một trong những vấn đề phổ biến nhất ở phụ nữ sau mãn kinh và có ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống.

Nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa tỷ lệ loãng xương và gãy xương ở phụ nữ sau mãn kinh, đặc biệt là so với nam giới ở độ tuổi cao hơn, vì hormone estrogen đóng vai trò quan trọng trong duy trì sức khỏe của xương.

Có hai giai đoạn mất xương ảnh hưởng đến phụ nữ

Giai đoạn 1: Mất xương trong thời kỳ mãn kinh Trong những năm đầu mãn kinh, mất xương liên quan đến sự suy giảm của chu kỳ xương do thiếu hụt estrogen. Điều này dẫn đến tăng hoạt động của hủy cốt bào và giảm hoạt động của tạo cốt bào. Tốc độ mất xương có thể lên đến 2-4% khối lượng xương mỗi năm. Đặc điểm của giai đoạn này là mất xương chủ yếu ở xương xốp, thường gây ra gãy lún ở các đốt sống và gãy đầu dưới của xương quay.

Giai đoạn 2: Mất xương do tuổi tác (sau 4-8 năm) Trong giai đoạn này, mất xương chậm hơn chủ yếu là do giảm sự hình thành xương mới. Biểu hiện chính là gãy cổ xương đùi và gãy lún ở các đốt sống, xuất phát từ tổn thương xuất hiện đồng đều trên cả vỏ xương và bè xương.

Ngoài ra, một số bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, cường cận giáp, cường giáp trạng, cắt dạ dày ruột, cùng với sử dụng một số loại thuốc như corticoids, heparin, phenyltoin... có thể kích thích quá trình loãng xương.

Tuy nhiên, không phải tất cả phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh đều mắc bệnh loãng xương. Thực tế, loãng xương là một phần không thể tránh khỏi của quá trình lão hóa. Thống kê cho thấy tỷ lệ loãng xương ở độ tuổi 50-60 là khoảng 30%, trong khi ở trên 80 tuổi tăng lên hơn 50%. Lưu ý rằng loãng xương có thể được phòng ngừa.

Làm thế nào để phát hiện loãng xương?

Loãng xương thường là một căn bệnh thầm lặng, hiếm khi có triệu chứng rõ ràng, khiến cho người bị loãng xương thường không nhận ra tình trạng bệnh lý của mình.

Phụ nữ sau thời kỳ mãn kinh, loãng xương là một vấn đề rất đáng quan tâm

Các dấu hiệu thường gặp của loãng xương giảng viên tại Cao đẳng Dược bao gồm:

Thay đổi hình dạng cơ thể: Gù lưng và giảm chiều cao (đặc biệt là ở giai đoạn muộn của bệnh).

Cảm giác đau và mệt mỏi: Đau mơ hồ ở cột sống, đau dọc theo các xương dài, đặc biệt là ở xương cẳng chân. Ngoài ra, cảm giác đau và mệt mỏi cũng có thể xuất hiện ở cơ bắp, đồng thời có thể gặp các triệu chứng như ớn lạnh, chuột rút cơ. Đau thực sự có thể xuất hiện ở cột sống và lan theo khoang liên sườn, đặc biệt khi ngồi lâu hoặc thay đổi tư thế. Đau cũng có thể trở nên mãn tính hoặc xuất hiện cấp tính sau chấn thương như gãy xương cổ tay, gãy lún đốt sống, hoặc gãy cổ xương đùi.

Khi thực hiện kiểm tra mật độ xương (BMD) và kết quả T-score dưới -2.5 theo phương pháp DXA, được coi là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán loãng xương.

Lời khuyên thầy thuốc

Bệnh loãng xương thường tiến triển một cách im lặng, không có những dấu hiệu rõ ràng. Người bệnh thường chỉ cảm thấy đau nhức không rõ ràng, chiều cao giảm dần, hoặc có dấu hiệu gù vẹo cột sống. Những biểu hiện này thường chỉ xuất hiện sau một thời gian dài và đôi khi chỉ được nhận biết khi có các dấu hiệu gãy xương. Vì vậy, việc đánh giá loãng xương để phát hiện nguy cơ và chẩn đoán mức độ loãng xương là cực kỳ quan trọng.

Theo khuyến cáo từ Hiệp hội Chống loãng xương thế giới, những người sau đây, đặc biệt là ở độ tuổi trên 50, cần phải kiểm tra mật độ xương:

Người mắc các bệnh nội tiết, bệnh thận hoặc hội chứng cushing;
Người mắc các bệnh về xương khớp như thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp…;
Người đang trong quá trình điều trị bệnh loãng xương;
Phụ nữ mãn kinh sớm;
Người từng gãy xương ở độ tuổi trưởng thành và đang ở độ tuổi trên 50;
Người có thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia và caffein;
Người có suy dinh dưỡng hoặc còi xương từ khi còn trẻ;
Người dễ bị té ngã, có cơ thể yếu;
Người có tiền sử gia đình về loãng xương hoặc gãy xương, đặc biệt là ở cột sống và hông;
Người thiếu hụt canxi và vitamin D.

Ngoài ra, những người đã hoặc đang sử dụng corticoid liên tục trong thời gian trên 3 tháng cũng cần thực hiện kiểm tra và đánh giá mật độ xương của mình.

Xem thêm tại: ytevietnam.net.vn