Các loại ung thư nào cần được ưu tiên trong việc sàng lọc độ tuổi từ 50 trở lên?

Khám sàng lọc là gì?

Khám sàng lọc, hay còn được gọi là tầm soát, là quá trình thực hiện các xét nghiệm và kiểm tra định kỳ cho những người khỏe mạnh, không có triệu chứng hoặc biểu hiện bệnh lý. Mục tiêu của khám sàng lọc là phát hiện các tổn thương ở giai đoạn sớm, trước khi chúng có thể xuất hiện ra bên ngoài, như ho máu, đau ngực, hoặc nổi u cục. Phát hiện sớm giúp xác định tổn thương ung thư và chẩn đoán khối u trước khi bệnh bắt đầu thể hiện triệu chứng.

Lý gì cần phải thực hiện khám sàng lọc ung thư?

Chuyên mục Sức khỏe - Giới tính cập nhật: Tỷ lệ mắc ung thư tại Việt Nam đang tăng nhanh chóng, chủ yếu do việc phát hiện bệnh muộn. Hầu hết các triệu chứng của ung thư giai đoạn đầu thường không rõ ràng, khó phát hiện, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Do đó, khi phát hiện, bệnh thường đã ở giai đoạn muộn, gây khó khăn trong điều trị. Vì lý do đó, việc khám sàng lọc ung thư trở nên quan trọng và cần thiết.

Khám sàng lọc ung thư giúp phát hiện bệnh từ sớm, giúp người bệnh có cơ hội điều trị kịp thời, từ đó tăng khả năng chữa trị và giảm chi phí. Hơn nữa, việc thực hiện sàng lọc ung thư cũng giúp người bệnh có thể thực hiện các biện pháp phòng ngừa và duy trì sức khỏe tốt. Đồng thời, việc nhận được kết quả âm tính từ khám sàng lọc cũng mang lại sự an tâm tinh thần.

Tuy nhiên, việc thực hiện khám sàng lọc ung thư cũng có thể gặp phải một số rủi ro, như kết quả giả dương, gây lo lắng cho người bệnh. Hoặc khi bác sĩ phát hiện các dấu hiệu đáng ngờ có thể phát triển thành ung thư, dẫn đến việc chẩn đoán và điều trị quá mức. Ngoài ra, việc tiếp xúc với tia phóng xạ từ các xét nghiệm sàng lọc ung thư cũng có thể mang lại một số tác động không mong muốn. Do đó, chuyên gia khuyên rằng, việc thực hiện khám sàng lọc cần được thực hiện tại các cơ sở y tế uy tín.

Dưới đây là các loại ung thư cần được ưu tiên trong khám sàng lọc khi bạn đã trên 50 tuổi.

Ung thư dạ dày

Ung thư dạ dày là một trong những loại ung thư phổ biến, và nguy cơ mắc bệnh có thể tăng lên do thói quen ăn uống khác nhau tại các vùng khác nhau.

Việc tầm soát ung thư dạ dày giúp phát hiện bệnh trước khi có bất kỳ triệu chứng nào xuất hiện, từ đó cung cấp cơ hội để chẩn đoán và điều trị bệnh ở giai đoạn sớm, khi mà quá trình điều trị trở nên dễ dàng hơn nhiều so với khi bệnh đã vào giai đoạn muộn.

Truyền thông và tư vấn tại Cao đẳng Y Dược TPHCM cập nhật: Hơn 80% bệnh nhân mắc ung thư dạ dày ở giai đoạn sớm không có triệu chứng rõ ràng, và những dấu hiệu này thường bị nhầm lẫn với các vấn đề khác như viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, và nhiều bệnh lý khác.

Người có chế độ ăn uống không cân đối có thể gây tổn thương dạ dày kéo dài, đặc biệt là sau tuổi 50 khi chức năng tiêu hóa giảm sút. Do đó, việc chú ý đến phòng ngừa và thực hiện sàng lọc ung thư dạ dày là quan trọng, đặc biệt là trong nhóm người này.

Ung thư phổi

Ung thư phổi là một trong những nguyên nhân gây tử vong phổ biến, đặc biệt là ở những người hút thuốc lá lâu dài hoặc tiếp xúc với các chất độc hại như bụi, silic... Chụp CT được coi là phương pháp hiện đại và toàn diện hơn so với việc sử dụng X-quang, giúp xác định chính xác hơn liệu các đặc điểm nào trên phổi có phải là ung thư hay không. Đồng thời, việc sử dụng CT liều thấp cũng giúp giảm thiểu bức xạ không cần thiết cho cơ thể. Ung thư phổi là loại ung thư gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới.

Ở Việt Nam, tỷ lệ mắc ung thư phổi xếp thứ hai chỉ sau ung thư gan. Hơn 80% các trường hợp ung thư phổi phát hiện ở giai đoạn sớm có thể chữa khỏi. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp ung thư phổi thường chỉ được phát hiện ở giai đoạn muộn.

Nhiều người có các đặc điểm bất thường trong phổi, trong đó có vết sẹo của mô phổi do nhiễm trùng trước đó gây ra. Tuy nhiên, một số ít trong số này có thể là biểu hiện sớm của ung thư phổi. Những đặc điểm này thường được phát hiện trên CT trước khi ung thư phổi phát triển và gây ra các triệu chứng. Các đặc điểm nhỏ này có thể bị bỏ qua nếu sử dụng X-quang.

Để đảm bảo chất lượng của quá trình chụp CT, người bệnh nên chọn cơ sở y tế uy tín và tuân thủ các hướng dẫn như: không ăn trong khoảng thời gian từ 4 đến 6 tiếng trước khi chụp, đặc biệt là nếu cần sử dụng thuốc cản quang. Ngoài ra, cần thông báo với bác sĩ về việc sử dụng thuốc, thai kỳ hoặc nghi ngờ mang thai, và mọi vấn đề y tế khác như suy thận, dị ứng, bệnh tim mạch, hen suyễn,..

Siêu âm gan và xét nghiệm Alpha-fetoprotein

Ung thư gan là một trong những loại ung thư phổ biến nhất trên thế giới. Gan đóng vai trò quan trọng trong việc loại bỏ độc tố và tham gia vào nhiều quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Khi chức năng gan bị suy giảm, cơ thể thường phản ánh những dấu hiệu bệnh lý rõ rệt. Do đó, những người có tiền sử sử dụng rượu hoặc mắc phải viêm gan nên thường xuyên thực hiện siêu âm gan để đánh giá tình trạng sức khỏe của gan.

Alpha-fetoprotein (AFP) là một loại protein được tìm thấy trong huyết tương, với nồng độ cao ở thai nhi. Ban đầu, AFP được sản xuất bởi các tế bào gan chưa trưởng thành trong cơ thể thai nhi. Theo quá trình sinh lý, nồng độ AFP trong máu con người sẽ giảm dần sau khi sinh ra và ở người lớn khỏe mạnh, nồng độ AFP thường rất thấp, không vượt quá mức 10 ng/ml. Phát hiện nồng độ AFP cao trong máu có thể là dấu hiệu sớm của ung thư gan.

Tầm soát ung thư cổ tử cung

Chuyên gia tại Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM - Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur chia sẻ: Ung thư cổ tử cung là một trong những loại ung thư phụ khoa phổ biến nhất, và có xu hướng phát triển ở lứa tuổi trẻ hơn. Mặc dù đã có vaccine phòng ngừa HPV, nhưng không thể ngăn chặn hoàn toàn sự xuất hiện của bệnh. Do đó, việc sàng lọc đúng đắn để phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng.

Sàng lọc ung thư giúp phát hiện bệnh sớm, tăng cơ hội điều trị thành công lên đến 80-90%. Tỷ lệ tử vong do ung thư cổ tử cung giảm xuống ở các giai đoạn sớm của bệnh: 75% ở giai đoạn 2, 30-40% ở giai đoạn 3 và chỉ còn 15% ở giai đoạn 4. Nguy cơ mắc bệnh này cũng tăng lên đáng kể ở phụ nữ trong độ tuổi trung niên (30-64 tuổi). Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp sàng lọc và tần suất thực hiện nên dựa vào sự tư vấn của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả. Thay vì thực hiện sàng lọc mỗi năm, phụ nữ có thể xem xét làm điều này mỗi 2-3 năm một lần.

Hiện nay, các phương pháp phổ biến để phát hiện ung thư cổ tử cung bao gồm xét nghiệm tế bào (Pap test hoặc TCT/LCT) và xét nghiệm HPV.