.jpg)
Công dụng tuyệt vời của củ gừng
1.Tên gọi
- Tên khoa học: Zingiber officinale Rosc., Họ Gừng – Zingiberaceae
- Tên khác: gừng, co khinh, can khương, sinh khương…
2. Đặc điểm thực vật và phân bố
Cây thảo, sống lầu năm, cao 0,6-1m. Lá mọc sole không cuống, hình mác dài, có mùi thơm. Trục hoa xuất phát từ gốc, dài khoảng 20cm. Hoa màu vàng. Thân rễ mập, phồng lên thành củ. Gừng được trồng ở Việt Nam và ở nhiều nước trên thế giới: Các nước Đông Nam Á, Trung Quốc, Ấn Độ…
3. Trồng trọt và thu hoạch gừng
Gừng được trồng bằng các nhánh của thân rễ có mang mầm. Trồng vào mùa xuân, mùa thu cây sẽ ra hoa và thu hoạch khi cây bắt đầu lụi.
4. Bộ phận dùng của gừng gồm những gì?
Gừng tươi: thu hoạch khi củ còn non, ít xơ, ít cay và củ đã già. Gừng non được chế biến thành các sản phẩm.
Gừng mặn: Là gừng được chế biến trong nước muối. Nước sản xuất nhiều nhất là Trung Quốc.
Gừng chế thành mứt trong siro được sản xuất nhiều ở Hồng Kông.
Gừng khô: Được chế biến từ củ gứng già có thể có cả vỏ rồi phơi khô gọi là gừng xám hoặc bỏ vỏ rồi phơi khô gọi là gừng trắng.
Tinh dầu gừng: Được sản xuất từ gừng tươi bằng phương pháp cất kéo hơi nước, với hiệu suất từ 1,0-2,7%. Vỏ chứa nhiều tinh dầu hơn (4-5%); vì vậy có thể kết hợp khi chế biến gừng khô để sản xuất tinh dầu.
Nhựa dầu gừng: Được chế biến từ bột gừng khô bằng cách chiết với dung môi hữu cơ với hiệu suất 4,2-6,5%.
Hàng năm toàn thế giới sản xuất 14000 đến 15000 tấn gừng tươi, 30 tấn tinh dầu gừng và 150-300 tấn nhựa dầu gừng. Các nước sản xuất tinh dầu và nhựa dầu chính: Ấn Độ và Trung Quốc. Các nước tiêu thụ chính: USA, Canada, Anh, Đức.
Gừng được chế biến từ nhiều bộ phận với nhiều cách chế biến khác nhau
5. Thành phần hoá học có trong củ gừng
Gừng chứa tinh dầu (2-3%), nhựa dầu (4,2-6,5%), chất béo (3%) và chất cay Zingerol, zingeron,…
Tinh dầu gừng là chất lỏng không màu hoặc màu vàng nhạt. Tinh dầu gừng có mùi đặc trưng của gừng nhưng không chứa các chất cay. Thành phần chủ yếu của tinh dầu là hợp chất hydrocarbon sesquiterpenic: β - zingiberen (35,6%), arcurcumen (17,7%),…. Ngoài ra còn có chứa một lượng nhỏ các hợp chất alcol monoterpenic Geraniol (1,4%), linalol (1,3%),…
Nhựa dầu gừng có chứa 20-25% tinh dầu và 20-30% các chất cay như zingeron, shagaol, zingerol,..
6. Công dụng của củ gừng là gì?
Gừng tươi được sử dụng như một gia vị trong bữa ăn hàng ngày và được ví như món ăn bài thuốc, dùng để chế biến các sản phẩm gừng mặn, mứt gừng và gừng đông khô. Gừng đông khô dùng làm chè gừng.
Gừng khô dùng để chế biến gia vị (bột cary), dùng làm chất thơm trong kỹ nghệ thực phẩm và trong kỹ nghệ pha chế đồ uống.
Tinh dầu gừng làm chất thơm trong kỹ nghệ thực phẩm và kỹ nghệ pha chế đồ uống, thường cho vào nhựa dầu gừng để làm giảm độ cay của nhựa dầu.
Nhựa dầu dùng làm chất thơm và cay trong kỹ nghệ thực phẩm và pha chế đồ uống.
Trong y học cổ truyền gừng tươi được gọi là sinh khương là vị thuốc tân ôn giải biểu, tác dụng vào kinh phế, vị, tỳ, có tác dụng phát tán phong hàn, chữa cảm mạo phong hàn, làm ấm dạ dày trong trường hợp bụng đầy trướng, không ho, lợi niệu, giải độc, khử khuẩn.
Gừng khô được gọi là can khương, vị cay, tính ấm, tác dụng vào kính tâm, phế, tỳ, vị, có tác dụng ôn trung hồi dương, ôn trung chỉ tả, chỉ nôn, trong trường hợp tỳ vị hư hàn, chân tay lạnh, đau bụng đi ngoài. Can khương tồn tính có tác dụng ấm vị, chỉ huyết trong các trường hợp xuất huyết do hư hàn.
Nguồn: Y tế Việt Nam tổng hợp
