- Hướng dẫn cách sử dụng 4 loại thuốc giảm đau phổ biến đúng cách?
- Người bị dị ứng với thuốc kháng sinh nên ăn gì?
- Thuốc điều trị tình trạng đầy hơi, trướng bụng
Theo Dược sĩ, giảng viên tại Cao đẳng Y dược TPHCM – Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn chia sẻ cụ thể gồm:
1. Biểu hiện và cơ chế của hội chứng đỏ da do thuốc
Hội chứng đỏ da do thuốc là một phản ứng hiếm gặp trong thực hành lâm sàng, lần đầu tiên được ghi nhận khi sử dụng các kháng sinh glycopeptide như vancomycin, norvancomycin và teicoplanin.
Hội chứng này thường biểu hiện bằng ban đỏ dát sẩn xuất hiện ở vùng mặt, cổ và phần thân trên, thường đi kèm với các triệu chứng như cảm giác ớn lạnh, sốt, hạ huyết áp, đau ngực, ngất, nhịp tim nhanh và cảm giác ngứa ran. Các triệu chứng này có thể xuất hiện đồng thời hoặc thay đổi theo từng trường hợp. Theo nghiên cứu hiện nay, cơ chế gây ra hội chứng đỏ da chủ yếu liên quan đến sự gia tăng nồng độ histamine trong cơ thể.
Thuốc tác động trực tiếp lên các tế bào mast và bạch cầu ái toan, khiến cơ thể giải phóng một lượng lớn histamine. Điều này dẫn đến phản ứng dị ứng qua trung gian IgE, biểu hiện qua các triệu chứng như mẩn đỏ, sưng tấy và nổi mụn. Những triệu chứng này thường xuất hiện khi thuốc được truyền quá nhanh, đặc biệt là các loại thuốc kháng sinh glycopeptide.
Hội chứng người đỏ là một phản ứng dị ứng nặng, thường xảy ra khi dùng thuốc vancomycin
Vì vậy, hội chứng đỏ da không chỉ là một phản ứng dị ứng đơn thuần mà còn là kết quả của quá trình giải phóng histamine, gây ra những biểu hiện lâm sàng nghiêm trọng tùy thuộc vào tốc độ và cách thức sử dụng thuốc. Việc kiểm soát tốc độ truyền thuốc là một yếu tố quan trọng trong việc phòng ngừa hội chứng này.
2. Thuốc có thể gây hội chứng đỏ da
Theo các báo cáo tài liệu và hướng dẫn sử dụng thuốc, một số kháng sinh như teicoplanin, aztreonam, norvancomycin, cefepime, và vancomycin có thể gây ra hội chứng đỏ da. Trong đó, vancomycin, norvancomycin và teicoplanin là những kháng sinh thường xuyên được nhắc đến trong các trường hợp này.
Vancomycin là một loại kháng sinh glycopeptid ba vòng, tác động vào giai đoạn cuối của quá trình phân chia vi khuẩn bằng cách ức chế tổng hợp vách tế bào. Cơ chế này diễn ra khi vancomycin gắn với ái lực cao vào D-alanyl-D-alanin tận cùng của pentapeptid mới hình thành trong chuỗi peptidoglycan. Loại kháng sinh này được sử dụng để điều trị các nhiễm trùng nghiêm trọng do vi khuẩn Gram dương, đặc biệt là những chủng vi khuẩn kháng methicillin như MRSA (Staphylococcus aureus kháng methicillin) và phế cầu khuẩn kháng penicillin.
Hội chứng đỏ da có thể xuất hiện ngay từ lần đầu tiên sử dụng vancomycin hoặc sau một vài liều thuốc. Mức độ nghiêm trọng của phản ứng có thể thay đổi qua từng lần sử dụng, với các biểu hiện lâm sàng đa dạng. Chúng có thể chỉ là những cảm giác ngứa nhẹ, nhưng cũng có thể tiến triển thành các triệu chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Do đó, việc theo dõi cẩn thận trong quá trình sử dụng vancomycin là vô cùng quan trọng để phát hiện và xử lý kịp thời hội chứng này.
3. Các biện pháp phòng ngừa hội chứng đỏ da
Dược sĩ Cao đẳng dược tphcm chia sẻ một số biện pháp cụ thể như sau:
Kiểm soát tốc độ truyền thuốc: Một số bệnh nhân có thể tự ý điều chỉnh tốc độ truyền thuốc vì lý do vội vã hoặc các nguyên nhân khác mà không tham khảo ý kiến của nhân viên y tế. Tuy nhiên, việc tăng tốc độ truyền thuốc có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện các phản ứng phụ không mong muốn.
Kiểm soát nồng độ thuốc: Khi sử dụng thuốc, đặc biệt là các loại thuốc như vancomycin, norvancomycin và linezolid, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn sử dụng và liều lượng. Đồng thời, cần nhận thức rõ nguy cơ và đặc điểm của hội chứng đỏ da. Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào của hội chứng này, bệnh nhân cần thông báo ngay cho nhân viên y tế.
Hội chứng đỏ da có thể biểu hiện khác nhau ở từng bệnh nhân, từ các triệu chứng nhẹ cho đến những dấu hiệu nghiêm trọng hơn. Trong những trường hợp nặng, có thể xảy ra tụt huyết áp, sốc, thậm chí đe dọa tính mạng. Do đó, việc thận trọng và sử dụng thuốc hợp lý là rất quan trọng khi điều trị các bệnh nhân có nguy cơ mắc hội chứng đỏ da.
Khi điều trị, cần xem xét kỹ lưỡng tình trạng thể chất và tiền sử dị ứng của bệnh nhân, đồng thời kiểm soát chặt chẽ nồng độ và tốc độ truyền thuốc để tránh hoặc giảm thiểu các phản ứng không mong muốn. Bệnh nhân cũng nên lưu ý lựa chọn các loại thuốc thay thế an toàn trong các lần điều trị sau để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
